In juli 2014 is de creatieve broedplaats en hostel WOW Amsterdam in gebruik genomen. Deze locatie in de westelijke Kolenkitbuurt is de transformatie van de oude, vervallen HTS uit 1965 aan de Wiltzanghlaan. Vanwege de korte exploitatietermijn en de beperkte middelen is er met een zeer gering budget en vooral groot enthousiasme aan gewerkt.
Opgave
De HTS, inmiddels onderdeel van de Hogeschool van Amsterdam, vertrok eind jaren 90 naar een andere locatie. Het pand werd eigendom van voormalig Stadsdeel Bos & Lommer en die heeft het complex vanaf 2000 ontwikkeld ten behoeve van een asielzoekerscentrum, een broedplaats voor ambachtelijk kunstenaars en een kinderdagverblijf. Medio 2005 vertrokken vrij plotseling zowel het asielzoekerscentrum als de kinderopvang. Diverse pogingen tot herontwikkeling van het pand tot onder andere basisschool en opnieuw een asielzoekerscentrum slaagden niet. Uiteindelijk staat de voormalige school vanaf 2006 leeg, behoudens het laagbouwdeel dat als bedrijfsverzamelgebouw in gebruik is.
Aanpak
In 2012 neemt eigenaar Stadsdeel Amsterdam West in samenwerking met Bureau Broedplaatsen Amsterdam, hotelier Sandra Chedi en stadmaker Kees van Ruyven het initiatief tot de transformatie van het gebouw. Voor een periode van vijftien jaar is het voormalige onderwijsgebouw van 9000 m2 ingevuld met 50 kamers voor afgestudeerde kunstenaars (Artists-in-Residence), 300 hostelbedden, een lobby, een restaurant en diverse ateliers. De drie kenmerkende buitenruimtes worden ingezet als intermediair naar de buurt en het complex zal dienen als platform voor startende culturele ondernemers. In de buitenruimtes zijn een theetuin en een binnenterrein met stadslandbouw gevestigd.
Ontwerp
Bij het ontwerp is een stappenplan gemaakt met een onderbouwde kostenraming die een verdeling in prioriteit en tijd aangeeft. Twee uitgangspunten waren hierbij leidend: het bewerkstelligen van een actieve relatie tussen het in zichzelf gekeerde gebouw en de omgeving en het openbreken van de ‘claustrofobisch onoverzichtelijke’ verkeersruimten.
Voor het eerste doel is de begane grond volledig transparant gemaakt, wordt de buitenruimte actief gebruikt en vindt er culturele programmering plaats. Voor het tweede zijn onder andere doorlopende ontsluitingsgangen gecreëerd en werd daglicht, en uitzicht op de omgeving, gecreëerd door per verdieping een kamer geheel door te breken. Bovendien is het verlaagd plafond gesloopt en zijn de vloerkleuren doorgevoerd in de wanden.
Realisatie
De transformatie is tussen oktober 2013 en augustus 2014 gerealiseerd voor een budget van 250 euro per vierkante meter, slechts 20% van wat daarvoor gangbaar is. Dat bleek werkbaar omdat het complex al eerder was verbouwd tot asielzoekerscentrum met kamers van geschikte afmeting. Een totale herindeling, en een wijziging van het bestemmingsplan, was dus niet nodig. Er is een huurovereenkomst met Stadsdeel West gesloten voor een periode van 10 jaar, met daarbij een optie tot verlenging met 5 jaar.
WOW Amsterdam is inmiddels feestelijk in gebruik genomen in een festivalsfeer, met kunstexposities, modeshows, films, creatieve workshops, muziek en keur van uitheemse gerechten, gemaakt door koks die zelf woonachtig zijn in de Kolenkitbuurt. De organisatie van de diverse culturele initiatieven en events is in handen van programmamaker Marlies Buurman.
Duurzaamheid
De verdiepingen zijn met een nieuwe lift te bereiken, maar het is mooier om via het reusachtige trappenhuis te lopen, dat als een verticale galerie met wisselende tentoonstellingen gebruikt wordt.De overbodige toegangssluizen naar de verdiepingen zijn gesloopt en geven hierdoor ook weer extra daglicht in de centrale verkeersruimten.
Met het project is de tender 'duurzame initiatieven in de stad' van het Amsterdams Investeringsfonds gewonnen. Hierdoor kon het enkel glas in de gevel worden vervangen door hoogwaardig isolatieglas. Het glas is direct in het stalen kozijn gelijmd waardoor de ranke gevelprofilering intact is gebleven.
Meer informatie
- De officiële website van WOW
- De website van MMX architecten