Adres

Karel Doormanweg 3317 BE Dordrecht Nederland

Monumentstatus
Geen
Transformatiejaar
2013
Oude functie
Wonen
Nieuwe functie
Wonen

Wielwijk is een naoorlogse woonwijk in Dordrecht-West. Onder andere de verouderde woningvoorraad heeft geleid tot herstructurering, maar de hoofdgedachte is dat Wielwijk af moest van zijn eenzijdige bevolkingssamenstelling. De bewoners, corporatie en gemeente hebben gezamenlijk een wijkvisie vastgesteld die gekenmerkt wordt door kleine stappen.

Opgave

Wielwijk is grotendeels gebouwd in de periode 1957 tot 1963. De wederopbouwwijk ligt pal naast de A16 en is geïsoleerd van het stadscentrum. Het ontwerp, volgens de principes van het Nieuwe Bouwen, is van W. Wissing. De wijk telt 2.855 woningen, waarvan 90% tot de sociale huurvoorraad behoort. Veel van deze woningen zijn opgetrokken uit puinresten van het bombardement op Rotterdam en zijn destijds onder meer gebouwd voor werknemers van de Holland Amerika Lijn. Anno 1990 wordt de wijk gekenmerkt door een eenzijdige en goedkope woningvoorraad, eenzijdige bevolkingssamenstelling, zwakke sociale infrastructuur en een verloederd wijkcentrum. Veel bewoners van de wijk vóór de transformatie zijn allochtoon, hebben een laag inkomen en leven in sociaal isolement.

Aanpak

Al in 1990 is er een werkgroep opgericht voor de stedelijke vernieuwing. In 1996 is de gemeente akkoord gegaan met de wijkvisie ‘Wielwijk vernieuwt verder’ en zijn er in de periode tot 2001 projecten uitgevoerd om de eenzijdige woningvoorraad te doorbreken. In 2004 is Dordrecht-West, waar Wielwijk onderdeel van is, is in het kader van de 56-wijkenaanpak door VROM aangewezen als prioriteitswijk. In dit jaar is ook een wijkschets voor de periode 2005-2008 opgesteld. In 2007 is de wijk aangewezen voor een nationaal ingestoken wijkaanpak (één van de veertig krachtwijken van minister Vogelaar) en is de toekomstvisie ‘Wielwijk sterk en weerbaar’ opgesteld. Daartoe is er ook een cultuurhistorisch onderzoek verricht. In de visie versterken fysieke ingrepen en een sociaal stimuleringsprogramma elkaar. De aanpak kenmerkt zich door kleine stappen, geduld en doorzettingsvermogen. 

De transformatie is van start gegaan met een icoonproject, het Admiraalsplein. De vlakte is getransformeerd tot kloppend hart van de wijk. In tegenstelling tot een Vinex-wijk, waar eerst gewoond wordt en daarna pas voorzieningen komen, is in Wielwijk bewust gekozen om te starten met het Admiraalsplein.

Ontwerp

Wijk

In Dordrecht-West heeft elke wijk een duidelijk hart. Voor Wielwijk is dit het centrale Admiraalsplein. De buurten in de wijk liggen als eilanden rondom het centrale plein. Over het algemeen staan er middelhoge woonflats aan de randen en laagbouw in het midden van de buurten. De buurten, ook wel de kwadranten genoemd, worden van elkaar gescheiden door een groene zoom. Deze groenstroken zijn in de loop der tijd gedeeltelijk bebouwd. 

Gebouwen (een selectie)

Renovatie Peter Stuyvesantflat

De Stuyvesantflat is vier verdiepingen hoog met winkels in de plint. Voorheen vestigden de officieren van de Holland America Lijn in de plint. De flat raakte in verval en dreigde in verkeerde handen te vallen. De renovatie van de flat is afgerond in 2006. 

Transformatie De Ruyterflat, de Compagnie

De flat is gestript tot casco waarna er een veelvoud aan woningtypen is teruggebracht. Aan het bestaande casco is een nieuwbouwgedeelte gekoppeld. De nieuwe appartementen zijn opgeleverd in 2010 en bieden perspectief aan starters, doorstromers en mensen die een eengezinswoning inruilen voor een appartement. De Compagnie trekt een nieuwe draagkrachtiger doelgroep naar de wijk. Op de begane grond vestigen zich huisartsen, een fysiotherapeut en een psycholoog. 

Renovatie woningen Reddersbuurt

De jaren 50 eengezinswoningen in de Reddersbuurt zijn gerenoveerd en gereed gemaakt voor de toekomst. Jongere gezinnen zijn de doelgroep, terwijl er nu voornamelijk bewoners ouder dan 55 jaar wonen waarvan de kinderen het huis uit zijn. Er is een extra ruimte op zolder ontstaan door het dak te verhogen, de energieprestatie van de woningen is verbeterd (alle woningen voldoen nu aan een energielabel A of B) en de woningen zijn aangeboden in het ‘Te Woon’-concept (keuzevrijheid in verschillende koop- en huurvarianten). 

De verouderde flats in de Reddersbuurt zijn gesloopt en (worden) vervangen door nieuwe Koopgarantappartementen, De Stormhoek (2013) en De Horizon (2011). 

Succesfactor

De gemeente heeft een dag vóór de openbare verkoop van de Peter Stuyvesantflat laten merken dat het menens was in de wijk. De opstelling van de gemeente kreeg een symbolisch karakter. Door het uit de verkoop te halen en een onvoorwaardelijk bod uit te brengen, liet de gemeente namelijk blijken dat zij bereid was te investeren en dat zij niet alleen de weg van de platgetreden paden bewandelde. 

Valkuilen

Projectontwikkelaar Kristal heeft vastgesteld dat het strippen tot casco van De Ruyterflat (De Compagnie) en het opnieuw invullen niet goedkoper is dan sloop/nieuwbouw. 

Het binden van bestaande bewoners is lastig door de grote sloopopgave. De hoge doorstroom is veroorzaakt door de noodgedwongen verhuizingen, die veroorzaakt zijn doordat nieuwbouw alleen voorzien is op plaatsen waar al woningen staan. Maar het sluit wel aan bij het aantrekken van nieuwe doelgroepen. 

Meer informatie

Dit project is een inzending van De Gulden Feniks, de enige prijs die zich exclusief richt op het hergebruik van de bestaande gebouwde voorraad. De onafhankelijke stichting Nationaal Renovatie Platform (NRP) looft deze prestigieuze prijs ieder jaar uit voor de beste renovatie- en transformatieprojecten van Nederland. De Gulden Feniks wordt uitgereikt in de categorieën Renovatie, Transformatie en Gebiedstransformatie. 

Bouwjaar
1963
Architect (origineel)
W. Wissing
Eigenaar
Woonbron (voorheen Woondrecht)
Particulieren
Betrokken partijen
Gemeente Dordrecht
Kristal (ontwikkelaar)
Organisatie
NPH
Tijdelijk / permanent
Permanent
Gebruiker(s)
Bewoners
Aantal eenheden (kamers/appartementen/werkunits)
2855
Google map of Wielwijk, Dordrecht