Adres

Heiligenbergenweg 151 3816 AJ Amersfoort Nederland

Monumentstatus
Gemeentelijk monument
Transformatiejaar
2020
Oude functie
Ketelhuis
Nieuwe functie
Multifunctioneel gebruik

Op initiatief van omwonenden van het voormalige Elisabeth ziekenhuis in Amersfoort is na de sloop van het ziekenhuis een bijzonder stadspark aangelegd: Elisabeth Groen. Voorwaarde was dan wel dat de bewoners ook zouden zoeken naar een herbestemming voor het voormalige ketelhuis. En ook dat lukte! Het robuuste gemeentelijk monument uit 1967 is nu een multifunctionele ontmoetingsplek geworden. In het Parkhuis is plek om te eten en te drinken. Daarnaast bieden zij ruimte voor alles wat een wijk laat leven: een vergaderplek, een cursus, opvang, werkruimte of een plek voor je feest of evenement.

De plannen voor de sloop van het St. Elisabethziekenhuis in Amersfoort bracht omwonenden ertoe om de gemeente te vragen of het vrijgekomen terrein omgevormd zou kunnen worden tot een stadspark. Voortvarend werd een plan bedacht en de gemeenteraad ging daarmee akkoord. De inrichting en het beheer van het park is overgedragen aan een stichting die werd opgericht door buurtbewoners, de stichting Elisabeth Groen. De gemeente stelde als voorwaarde dat de Stichting ook een voorstel zou doen voor de herbestemming van het voormalige ketelhuis. Dit ketelhuis werd gebouwd in 1967. De gemeente wilde dit stuk geschiedenis behouden, vanwege de uitstraling van het gebouw zelf en omdat de toren een van de laatste ambachtelijk gebouwde fabrieksschoorstenen was.  

Samen met de stadsmakelaar gingen omwonenden om tafel om de mogelijkheden voor herbestemming in kaart te brengen.  Vervolgens vroegen ze Marc van Leent om met de ideeën aan de slag te gaan. Marc van Leent is ontwikkelaar van maatschappelijk vastgoed. Hij vertelt: ‘Ik ontmoette al snel een paar kompanen, die net als ik geloven in de bijdrage die je met een goede herbestemming kan leveren. Zij waren ook bereid te investeren, niet puur voor de financiële winst, maar vooral vanwege de maatschappelijke impact. Wij hebben nu samen een investeringsmaatschappij opgericht. Onder de naam Bijzondere Plekken ontwikkelen en beleggen we in bijzonder ontmoetingsplekken voor een inclusieve stad. Het Parkhuis was ons eerste project, we hebben er in Amersfoort inmiddels drie gerealiseerd. Een maatschappelijke functie draagt bij aan de leefbaarheid in een wijk, aan onderlinge verbinding. Het ketelhuis kochten we begin 2020 van de gemeente en het draagt nu de naam Parkhuis. Het is een bijzonder pand met prachtige ruimtes. Bijzondere Gasten is onze partner bij de exploitatie. Zij is hoofdhuurder en zorgt dagelijks voor een gastvrij en inclusief klimaat.’

Financiering

Het Parkhuis werd door Bijzondere Plekken gefinancierd met 30% eigen middelen. De overige 70 procent werd geleend via het Stadmakersfonds en het Nationaal Restauratiefonds.

Het Stadmakersfonds is een fonds dat vastgoed investeringen financiert die een sociaal-maatschappelijk en innovatief karakter hebben. Zij zagen dat het Parkhuis wat toevoegde aan de wijk en waren bereid om 3 ton te lenen. Onderdeel van het leningscontract zijn negen Maatschappelijke Perfomance Indicatoren (MPI’s) waarmee de beoogde maatschappelijke impact gemonitord kan worden.

Succesfactoren en aandachtspunten

 

Timmer niet alles dicht in de planfase

Natuurlijk was het plan zoveel mogelijk uitgewerkt, maar er was ook ruimte om te improviseren. Zo’n organische aanpak heeft als voordeel dat je onverwachte kwaliteiten van het pand, die tijdens het bouwproces pas naar voren komen, toch nog kan benutten. ‘We hebben nu een kinderhoek op een plek waar we die niet vooraf bedacht hadden. De ware potentie van de plek waar de kinderhoek nu is, hadden we eerder niet kunnen zien.’

Zoek de verbinding met de omgeving

De initiatiefnemers hielden van meet af aan omwonenden op de hoogte van alle ontwikkelingen. ‘Die verbinding met de bewoners heeft ons enorm geholpen. Ze leverden input bij de plannen en zorgen ook voor draagvlak voor ons initiatief. Er kwam niet één zienswijze binnen toen onze bestemmingsplanwijzingen ter inzage lagen. Ook de samenwerking met de gemeente was goed. Wij konden merken dat de gemeente goed inzag dat wij de ruimte nodig hadden om een aantal dingen in dit gebouw heel anders te doen, om maximaal te kunnen herbestemmen.’

Huur een goede projectleider in

Het technische voorbereidingswerk werd grotendeels in 2019 gedaan, de markt was toen zodanig dat de initiatiefnemers besloten om het werk niet in een grote opdracht bij een hoofdaannemer neer te leggen. ‘Dan betaal je de hoofdprijs.’ Ze zochten een goede projectleider aan die vervolgens grote brokstukken van de opdracht bij andere partijen onder bracht. ‘Dit heeft ons veel geld bespaard en regie gegeven.’

Duurzaamheid

De nieuwe eigenaren hebben het ketelhuis fors verduurzaamd. Marc: ‘Dat was ook een eis van het Stadmakersfonds. Het is ons gelukt om op energielabel A uit te komen. We wilden de isolatie eerst vanaf de buitenkant aanpakken, maar dat was vanwege de monumentale gevel niet mogelijk. Dus toen we hebben we van binnenuit de gevel en het dak geïsoleerd met een 15 centimeter dikke isolatielaag. Verder hebben we nu overal triple glas. Daarvoor hadden we nieuwe kozijnen nodig. Daar hebben we samen met welstand- en monumentenzorg goed naar gekeken. Onze architect speelde daar ook een belangrijke rol in. We zijn van het gas af, in plaats daarvan hebben we nu warmtepompen. Nu moeten alleen nog de zonnepanelen worden geplaatst. Voor de langere termijn hebben we nog een paar ‘groene’ wensen, zoals een groen dak en een ecowand. Maar daar hebben we nu even geen geld voor.’

Contact en links

www.bzzzonderegasten.nl
stadmakersfonds.nl Dit is een initiatief van de provincie Utrecht, maar de ambitie van het fonds is om landelijke dekking te krijgen.
elisabethgroen.nl

 

Vind de juiste specialist voor uw monument in de SpecialistenWijzer op Monumenten.nl, met expertise in onderhoud, restauratie en verduurzaming. Voor elke klus een geschikte specialist met een vermelding van de belangrijkste expertises.

Bouwjaar
1967
Architect (origineel)
Van der Laan/Hermans/Van der Eerden/Kirch
Architect (transformatie)
Marco Tavenier van BureauMT
Eigenaar
Parkhuis Amersfoort BV
Betrokken partijen
Bijzondere Plekken, ontwikkelaar
Horstede BMA, projectmanagement
Madern techniek, werktuigbouwkundige installatietechniek
Van den Berg Elektrotechniek
Gebruiksoppervlakte
1150m²
Tijdelijk / permanent
Permanent
Gebruiker(s)
Bijzondere Gasten, hoofdhuurder/exploitant
Stichting Elizabeth Groen
Bzzzonder Kindercentrum
Radio Golfbreker
Yoga Heart
Diverse coaches en therapeuten
Google map of Parkhuis, Amersfoort