De Grote Enk, Arnhem

Het voormalige hoofdkantoor van A.K.U. (AKZO Nobel), De Enk, gaat nu als De Grote Enk door het leven. In De Grote Enk zijn 69 appartementen gehuisvest, allemaal zeer divers van opzet en met een eigen buitenruimte in de vorm van een tuinterras, loggia of dakterras. Bij start van de werkzaamheden was het gebouw een gemeentelijk monument. Na oplevering is het gebouw op de lijst van Rijksmonumenten geplaatst.

Opgave

In 2002 kocht Velperparc, een samenwerkingsverband tussen Klaassen Vastgoedontwikkeling BV en AM, het gebouw van AKZO. De toestand bij aankoop van het  gebouw was casco. Het pand had enkele jaren leeggestaan. Vanwege de opbouw van de stramienen zag Velperparc de mogelijkheden in een ontwikkeling, om dit voormalige kantoorgebouw te transformeren tot een appartementengebouw.  

Ontwerp

Voor het ontwerp van het hoofdkantoor van A.K.U. (AKZO Nobel) werd de in Haarlem woonachtige architect prof.ir. H.T. Zwiers aangetrokken. In de opdracht lag niet alleen de bouw van een functionele, centrale kantoorvoorziening, maar ook de realisatie van een modern, representatief hoofdgebouw dat het nieuwe elan van de succesvolle onderneming moest uitstralen. Gekozen is voor een ontwerp dat uiterst functioneel en doelmatig was uitgedacht en tegelijkertijd gekenmerkt werd door een rijke detaillering, bijzonder materiaalgebruik en veel aandacht voor decoratieve elementen. De lange gevels worden bepaald door een nadrukkelijk aanwezig raster van betonnen stijlen en regels, rustend op hoge betonnen kolommen, waarmee het betonnen skelet van het gebouw naar buiten treedt. Het betonraster wordt omlijst door vrijwel gesloten bakstenen geveldelen die in siermetselwerk zijn uitgevoerd. Door de terugwijkende 'donkere' plintzone lijkt het betonskelet vrij boven de grond te zweven. Dit geeft de architectuur, ondanks de omvang van het gebouw, een licht karakter.

Aan de bovenzijde eindigt het betonnen raster met een sierlijke kroonlijst, bestaande uit betonnen driehoekige 'kantelen' en ovale ornamenten. Een luchtige open betonnen pergola markeert het op het dak geplaatste bedrijfsrestaurant. Deze dakopbouw benadrukt de zone waarin zich beneden de hoofdentree van het gebouw ligt. Deze wordt gevormd door een breed, uitnodigend uitgebouwd portaal met voorname trap. De entree is, mede door de kunstwerken rond de zijkolommen, zeer monumentaal en nadrukkelijk aanwezig, hetgeen typerend is voor de meer traditionele ideeën binnen de architectuur in de naoorlogse jaren.

Ook het interieur kende een rijke afwerking. Vloeren van gangen, hallen en trappenhuizen zijn in kostbaar natuursteen uitgevoerd, voor binnenwanden en deuren in de directieafdelingen zijn dure houtsoorten als palisander toegepast. Details van ramen, deurgrepen van coromandelhout, dorpels en vele andere zaken zijn speciaal voor het gebouw ontworpen.

Aanpak

Na gereedkomen van het ontwerp en het verkrijgen van de benodigde vergunningen zijn er in het gebouw twee modelappartementen gerealiseerd. Op deze wijze kon de aannemer het uitgedachte bouwsysteem in de praktijk brengen en konden geïntereseerden daadwerkelijk voelen hoe het was om in het appartement te vertoeven (plafonds van ca. 3 meter hoog ervaar je niet op de verkooptekeningen). In 2005 is er gestart met de bouw en in 2006 is het aan de nieuwe eigenaren opgeleverd.

Bij aankoop van het complex had het de status van gemeentelijk monument. Het oorspronkelijke casco is in tact gelaten. De grote hallen en trappenhuizen zijn gerestaureerd. De oorspronkelijke stalen kozijnen in de zuidgevel en in de kopgevels zijn vervangen door nieuwe aluminium kozijnen, waarbij de profilering is afgestemd op de profilering van de oorspronkelijke stalen kozijnen. Aan de noordzijde van het gebouw is een inpandige galerij gerealiseerd. Door de aanwezigheid van grote ramen kregen de appartementen ook via de galerij licht binnen. Om de appartementen meer licht te geven zijn alle appartementen aan de zuidzijde voorzien van een inpandige loggia. Ter plaatse van deze gevelopeningen zijn de aluminiumkozijnen geplaatst zonder dat deze van glas zijn voorzien. Nagenoeg alle appartementen zijn voorzien van twee slaapkamers.

Na oplevering is het complex aan de lijst van de Rijksmonumenten toegevoegd.

Meer informatie

• Contactpersoon: Jeannet Terpstra, Klaassen Vastgoedontwikkeling.