Als een herbestemmingsproject is aangekocht, zal een fase van plannen maken volgen. Dan is het te overwegen te kiezen voor ‘Tijdelijk gebruik’.

Definitie

Er is geen eenduidige definitie van ‘Tijdelijk gebruik’. Dit Kennisdossier beperkt zich tot gebouwen die door de eigenaar ‘tijdelijk’ worden aangeboden in afwachting van een andere, meer definitieve bestemming.

Veel gebouwen komen leeg te staan zonder duidelijkheid over een nieuwe toekomst. Ook als er plannen zijn, laat realisatie vaak op zich wachten. Eigenaren besluiten tegenwoordig meestal om het gebouw niet leeg te laten staan, maar 'in de tussentijd' zinvol te laten gebruiken, tijdelijk totdat het gesloopt, herontwikkeld of herbestemd wordt.

Juridische positie gebruiker

De term 'Tijdelijk gebruik' verwijst ook naar de juridische positie van de gebruiker. Veel eigenaren willen het gebouw wel tijdelijk in gebruik geven, mits geborgd is dat het gebouw ook leeg beschikbaar komt zonder hoge kosten en/of ingewikkelde procedures wanneer een definitief gebruik aan de orde is.

Veel tijdelijk gebruik is gebaseerd op een bruikleenovereenkomst of een huurcontract voor bepaalde tijd - afgesloten tussen eigenaar en gebruiker - waarin een aantal rechten uit Burgerlijk Wetboek en huurrecht niet van toepassing worden verklaard. Zelfs is het voor wonen mogelijk contracten af te sluiten voor een bepaalde duur waarbij de gebruikers zelfs de mogelijkheid hebben huursubsidie aan te vragen.

Tijdelijk gebruik is meer dan leegstandsbeheer

Voor ‘Tijdelijk gebruik’ moeten meer zaken geregeld worden dan bij leegstandbeheer: een deugdelijke planologische titel, veilige ruimtes en heldere beheerafspraken en afspraken tussen gebouweigenaar, gebruikers en beheerder. Belangrijk verschil met leegstandbeheer en antikraak is ook dat bij deze vorm van tijdelijk gebruik in principe aan alle regelgeving moet worden voldaan. Kijk voor meer informatie in het Kennisdossier Wet- en regelgeving.

• Het is een alternatieve manier van ondernemen. 
  De laatste jaren wordt tijdelijk gebruik steeds vaker ingezet als alternatieve manier van ontwikkelen waarbij vanuit een beheersituatie een nieuwe toekomst – concept, gebruikersgroep, markt - wordt ontwikkeld. Met lage investeringen en soms door 'trial and error', maar wel met het doel met het gebouw toegevoegde waarde te creëren. De periode van ‘Tijdelijk gebruik’ wordt gebruikt als onderzoeksperiode. Ook wordt er tijd mee gewonnen.
   
• Het is beter voor het gebouw.
  Het gaat verval en verloedering tegen.
   
• De eigenaar bespaart kosten.
   
• Beschikbare ruimte wordt gebruikt.
   
• Het geeft een impuls aan de omgeving.
   
• Het heeft een sociaal-maatschappelijke rol. 
  Monumentale gebouwen die leeg staan in afwachting van nieuw gebruik kunnen ook een sociale rol vervullen. Omwonenden hebben immers vaak een mentale band met het leegstaande gebouw.
   
• Tijdelijk gebruik kan permanent gebruik worden.
  Hoewel dit een tegenstelling lijkt, kan ‘Tijdelijk gebruik’ ook een langetermijnstrategie zijn. De functie van het gebouw wordt dan het herbergen van tijdelijke huurders zoals bijvoorbeeld Seats2meet.

• ‘Tijdelijk gebruik’ kan de kans op een beter-betalende huurder verkleinen.
• Voor beleggers kan dit tot gevolg hebben dat de (taxatie)waarde van het gebouw daalt. Dit kan impact hebben op een aan te vragen financiering.
• Succesvol ‘Tijdelijk gebruik’ kan zich ook ontwikkelen tot concurrent van definitieve herbestemming.

• Tijdelijk wonen in kantoren kan! 

  Opvallend is dat er - nog - weinig voorbeelden van tijdelijk wonen zijn. Mogelijke oorzaak is dat veel mensen denken dat dit financieel niet mogelijk is of niet gewenst als gevolg van de rechtsbescherming van de huurder.
  
  Gerealiseerde voorbeelden laten zien dat tijdelijk wonen in kantoren mogelijk is. Voorbeelden zijn de Archimedeslaan in Utrecht, het grootste studentenhuis van Utrecht en Go-West, tijdelijk huisvesting van 460 studenten in het voormalige Actagebouw in Amsterdam.
  
  Door campus- en tijdelijke contracten aan te bieden, geniet de bewoner rechtsbescherming (en kan soms huursubsidie ontvangen) en is de eigenaar verzekerd dat het gebouw aan het einde van de gebruiksperiode leeg opgeleverd wordt.
   

• Wonen; mogelijke doelgroepen

  - Studenten
  - Starterswoningen
  - Huisvesting arbeidsmigranten
  - Shortstay en expatvoorzieningen
  - Wonen plus zorg
   

• Werken; mogelijke doelgroepen

  - Startende bedrijven
  - Ambachtelijke bedrijven
  - ZZP-ers
  - Vergaderruimtes
  - Ondersteunende horeca
   

• Cultuur, recreatie, sport en ontspanning

  - Tentoonstellingen
  - Debat
  - Theater
  - Oefenruimtes
  - Urban farming
  - Klimmuur
  - Horeca
   

• Nieuwe werken en creatieve economie 

  ‘Tijdelijk gebruik’, het Nieuwe Werken en de creatieve economie sluiten wonderwel op elkaar aan. Goedkope ruimte en flexibele voorwaarden zijn belangrijk voor kleine, startende bedrijven en het ene bedrijf trekt het andere aan. Meerwaarde ontstaat als gebruikers elkaar wat te bieden hebben. Leegstaande gebouwen lijken uitermate geschikt om innovatie te programmeren die - als het goed is - leidt tot innovatie en groeiende bedrijven.